Засгийн газар улсын эдийн засгийн өсөлтийн 90 хувийг бүрдүүлж байгаа компаниудыг эрэмбэлснээ зарлав. “Топ-100” нэртэй энэ арга хэмжээг жил бүр хийж Монголын эдийн засгийг нуруундаа үүрдэг бизнесийнхэндээ хүндэтгэл үзүүлдэг. Жишээ болгож хэдэн тоо дурдъя. 

Топ 100 компани төсвийн орлогын 50 гаруй хувийг буюу 10 төгрөг тутмын таван төгрөгийг хувийн хэвшлийнхэн бүрдүүлдэг. 2018 онд топ 100 компани улсад  4.1 их наяд төгрөгийн татвар төлж, жилд 20 орчим мянган ажлын байр шинээр бий болгож, нийтдээ 80 гаруй мянган хүнийг ажилттай орлоготой байлгажээ. Одоо төрийн албанд ажиллаж байгаа 186 мянган төрийн албан хаагчийн цалинд 2.2 их наяд төгрөг төсөвлөдөг. Ахмадуудын тэтгэвэрт 1.8 их наяд төгрөгийг зарцуулдаг. Өөрөөр хэлбэл, “Топ 100” аж ахуйн нэгжийн улсад төвлөрүүлсэн татвараар төрийнхний цалин, ахмадын тэтгэврээ тавьдаг. Хэрвээ топ 100 компани татвараа төлөхгүй нэг л улирал таг зогсвол цалин, тэтгэвэр тасалдана. Тэгэхээр төрийнхөн сайдынхаа биш, ахмадууд нь тойргийн гишүүнийхээ бус, өөрийнх нь цалин, тэтгэврийг тавьж байгаа бизнесийнхний зургийг ханандаа өлгөж болмоор. Зарим УИХ-ын гишүүн өөрийн зурагтай жааз, мөн өөрийн зурагтай цаг тарааж, тэрийг нь ханандаа өлгөсөн, хоймортоо залсан айл өрх харагддаг. Тэгвэл хийрхэж, хий амлахаас цаашгүй улстөрчдийн хөргийн оронд топ-100-гийн эхний арван компанийн лого, хөрөнгө оруулагчид байж яагаад болохгүй гэж. Жишээ нь, 2019 онд хамгийн их татвар төлсөн МАК-ийн Нямтайшир, НИК-ийн Оюунгэрэл, MCS-ийн Оджаргал, мөн "Эрдэнэт" үйлдвэр, "Оюутолгой", “Эрдэнэс-Тавантолгой”-нхны зураг хөрөг, тэнд баялаг бүтээн мөнгө үйлдвэрлэж буй уурхайчдыг алдаршуулмаар.    

Гэтэл манайд эсрэгээрээ, татвар төлөгч том компаниудаа жилд нэг удаа шилдэг гэсэн өргөмжлөл бүхий пайз гардуулж өргөмжлөөд жилийн бусад өдрүүдэд нь үзэн ядуулах, муухай харагдуулах гол ажлыг улстөрчид голдуу хийдэг. Зарим поп улстөрчид бол топуудын төлсөн татвараас хулгайлдаг нь ЖДҮ-гийн хэрэг явдлаар нэгэнт ил болсон билээ. Монголын улстөрчид шиг иргэдийнхээ боломжийг хулгайлж, бизнесийнхнийхээ төлсөн татвараас тэрбум тэрбумаар нь хумсалдаг парламенттай улс дэлхийд байхгүй л байх.

УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр, Х.Болорчулуун, Д.Дамба-Очир, Г.Солтан, Л.Энхболд, Х.Нямбаатар нарын 40 гаруй гишүүн өөрсдийн хамаарал бүхий компаниудаараа дамжуулан тус бүрдээ нэг тэрбум төгрөг хүртэлх зээл авсан. Банктай нь банкаараа, банк бустай нь банк бусаараа, компанитай нь компаниараа дамжуулан иргэд, аж ахуйн нэгжийн боломжийг хулгайлсан. Тэгэхдээ тэд хуулийн байтугай улс төрийн хариуцлага хүлээгээгүй, уучлаарай ч гэж нэг нь хэлээгүй. Харин ч сүүлийн өдрүүдэд цайрах маягтай, ЖДҮ чинь “чихрийн цаас” гэж өмгөөлөх болов. Тэднээс гадна сайн попорсны хүчинд гэх үү, Засгийн газрын талд кноп дарсны урамшуулалд гэх үү, ямартай ч УИХ-ын гишүүн Л.Болд өөрийн эзэмшлийн Богд банкиндаа Хөгжлийн банкнаас 30.8 тэрбум төгрөг шилжүүлсэн гэдгийг УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат мэдэгдсэн. УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан гишүүний хамаарал бүхий компани ч билүү, эхнэрийнх нь ч билүү дансанд 200 сая төгрөг гэнэт шилжсэн байсныг эрхэм гишүүн өөрөө мэдээгүй яваа тухай дэд сайд асан Б.Энхбаяр жиргэсэн харагдсан.

Үнэндээ улстөрчид камерын өмнө сайхан үг хэлж, авлига хээл хахуультай тэмцэж байна гэдэг ч нүднээс далд, хөшигний цаана ард түмнийхээ боломжийг, бизнесийнхний төлсөн татварыг хулгайлдаг байна.

Монголд эдийн засгийг топ 100-хан компани үүрч, УИХ-ын танхимд  попууд аахилдаг. Зарим улстөрч “ашгийнх ихэнхийг 30-хан гэр бүл хүртдэг” гэж шүүмжилдэг. Юу үнэн гэвэл топуудын төлсөн татвараас попууд хулгайлж байгаа цагт, татвар төлөгч топуудаа барьж хорилоо, бизнесийг нь царцаалаа гээд махны үнэ, долларын ханш хэзээ ч буурахгүй. Бизнесийнхэн хуулиар тогтоосон татвараа төлөх нь үүрэг. Хэрвээ татвараа төлөхгүй бол хуулийн хариуцлага хүлээнэ, хуулийнхан шалгана, барьж хорино. Үүнтэй адил УИХ-ын гишүүд шударга ажиллах тангарагтай. Тэд УИХ-ын гишүүний албан тушаалын дор  хулгай хийх давуу эрхгүй. Тэгэхдээ энэ УИХ-аас хэд хэдэн гишүүн хулгай хийчихэж, Билигт гишүүний хэлснээр шударга ёс хаана байна вэ, топ ба попуудад хууль, шударга ёс ижилхэн, эн тэнцүү үйлчилж байна уу?

Эх сурвалж: itoim.mn