НИЙТЛЭСЭН: 2018-06-23 12:52:59

Улс төр > УИХ | Сэтгэгдэл: 0

“Тавантолгойн нүүрсний ордын үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцэж, 74 хувийн саналаар дэмжив. Үүгээр Монголын стратегийн томоохон орд Тавантолгойг эрчимжүүлэх тогтоолын төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр байнгын хороонд шилжүүллээ.

Засгийн газраас энэ долоо хоногт “Тавантолгойн нүүрсний ордын үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг нэн яаралтай хэлэлцүүлэхээр өргөн мэдүүлсэн. УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанаар өнөөдөр уг тогтоолын төслийг хэлэлцэж дэмжсэн юм. Дараа нь УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэхээр оруулж ирэхэд УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү тогтоолын төслийн хэлэлцүүлгийг хойшлуулах горимын санал гаргасныг санал хураалтад оролцсон 40 гишүүний 17.5 хувь нь дэмжиж, бусад нь дэмжсэнгүй. Тиймээс хэлэлцүүлгийг хойшлуулах горимын санал дэмжигдсэнгүй.

Ингээд Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар Тавантолгойн нүүрсний ордын үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай Засгийн газрын бодлогыг танилцуулав.

“Тавантолгойн нүүрсний ордыг ашиглах зарим асуудлын тухай” УИХ-ын 2010 оны 39 дүгээр тогтоолыг эрчимжүүлэх зорилгоор “Тавантолгойн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах ажлыг эрчимжүүлэх тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг боловсруулсан байна.

Төсөл 2 үндсэн заалттай бөгөөд төсөлд дараах асуудлыг тусгажээ. Үүнд:

Мөн УИХ-ын 2010 оны 39 дүгээр тогтоолын 1 дэх заалтын 3 дахь дэд заалтад тусгагдсан ажил хэрэгжсэн бөгөөд Хүний хөгжил сангийн тухай хууль хүчингүй болсонтой холбогдуулан уг заалтыг хүчингүй болгохоор тогтоолын төсөлд тусгасан байна. 

Энэхүү тогтоол батлагдсанаар УИХ-аас Тавантолгойн нүүрсний орд газрыг цогцоор нь хөгжүүлэх талаар баримтлах бодлого, эрх зүйн орчин тодорхой болох бөгөөд Тавантолгойн ордын эдийн засгийн үр өгөөж нэмэгдэж, иргэдийн эзэмшиж буй хувьцааны ханш өсөх, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх замаар өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх, бүтээгдэхүүнийг олон улсын зах зээлд борлуулах, дэд бүтцийг хөгжүүлэх зэрэг асуудлыг улсын төсөвт ачаалал үүсгэхгүй байдлаар шийдвэрлэх боломж бүрдэх аж.



Ингээд төсөлтэй холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ.

Тухайлбал УИХ-ын гишүүн Д.Эрдэнэбат “УИХ-ын чуулган завсарлахад Засгийн газар нэн яаралтай гэдэг асуудлаар Тавантолгойг хувьчлах асуудлыг оруулж ирлээ. Бүлэг энэ асуудлаар эцсийн шийд гаргаагүй. Монгол Улсын газрын доорх баялаг ард түмний өмч байна гэж заасан. Гэтэл өнөөдөр оруулж ирж байгаа төсөл нь гадаадын биржээр Тавантолгойг худалдах, хувьчлах асуудлыг оруулж ирж байна. Ийм хурдан хэлэлцэх, шийдэх асуудал биш” гээд даваа гарагт хуралдах бүлгийн хуралдаанд Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд мэдээлэл өгөхийг хүсэв. УИХ-ын гишүүн Л.Энх-Амгалан“Тавантолгойг эргэлтэд оруулах тогтоол гараад найман жил болж байхад нүүрс угаах үйлдвэр бариагүй, төмөр зам тавигдаагүй. "Эрдэнэс Тавантолгой" бол ард түмний хувьцаа эзэмшдэг компани. Ард нийтээр хувьцаа эзэмшдэг компанийн хувьд хөрөнгийн бирж дээр ийм IPO гаргана гэсэн судалгаа байна уу. Тавантолгой гэж амь ордоггүй компани байдаг. 2.5 сая хувьцаа эзэмшигчээс 300 мянга нь нас барсан. Энэ асуудлыг яаж шийдэх юм бэ” хэмээв.
Т.Аюурсайхан гишүүн “Чалкогийн хувьд нүүрсийг 70 ам.доллараар тонн тутамдаа гэрээ хийгээд явж байсан. Өнөөдрийн нөхцөл байдлаар бодоход IPO-г гаргахад 60-65 тэрбум ам.долларыг босгож болохоор байгаа. Арга ядахад 5.4 тэрбум тонн нүүрсний 30 хувийг бодоход 15 тэрбум ам.долларыг гаргах боломжтой байгаа. Нэг тонн нүүрсийг 1-4 доллараар үнэлээд байх шиг байна. Энэ 30 хувиа алдчихвал хэн хариуцлага хүлээх вэ” гэсэн бол Г.Тэмүүлэн гишүүн “2010 оны тогтоолын төслийг бариад явчихаж болно. Төмөр замтай холбоотой Тавантолгой-Гашуунсухайт, Тавантолгой-Зүүнбаян гэсэн асуудал яриад байна. Юуны өмнө Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замаа барих ёстой биш үү. IPO хийхэд эдийн засгийн үр ашиг, тооцоо нь тодорхой байх ёстой” гэлээ.
О.Содбилэг гишүүн “IPO хийхэд нүүрсний худалдан авалт нь тодорхой байж үнэлгээнд нөлөөлнө. Газрын доор байгаа нөөц нүүрсийг тооны машин дээр үржүүлж бодож болохгүй. IPO хийгээд босгосон хөрөнгөөр төмөр зам, авто зам, угаах үйлдвэрээ барьж хүрэх үү” гэсэн бол хэд хэдэн гишүүн иргэдийн эзэмшиж буй 1072 хувьцаа хэрхэн эргэлтэд орох талаар асуулт асууж байлаа.



Гишүүдийн асуултад УИХ-ын гишүүн, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар хариулсан хариултыг багцалбал:

2008 оноос хойш Тавантолгойн бүлэг ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах талаар олон хувилбар ярьсан. Энэ хугацаанд дэвшилттэй хувилбар гараагүй. Энэ удаад Засгийн газраас Тавантолгойн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах ажлыг эрчимжүүлэх, үүний тулд төмөр зам, авто замаа барьж, усны асуудлыг шийдвэрлэж, нүүрсний үнэ өсөлттэй байгаа цонх үеийг ашиглъя гэж оруулж ирж байна. Өнгөрсөн жилүүдэд хэдий тогтоол батлагдсан ч "Эрдэнэс Тавантолгой" ямар нөхцөлд ажиллаж, ямар алдагдалтай байсныг бүгд мэднэ. Гэхдээ одоо түүхий эдийн үнийн өсөлтийн энэ гэрэл гэгээтэй үеийг зөв ашиглах хэрэгтэй байна. Энэ бол хувьчлалын асуудал биш. Олон улсын болон дотоодын хөрөнгийн бирж дээр нэгэн зэрэг хувьцаа гаргая гэсэн бодолтой байна.  Компанийн засаглал, ордын үнэлгээ гээд маш олон үнэлгээний асуудлыг судалж байна. Ирэх долоо хоногт бүлгүүдэд танилцуулга, мэдээллээ хүргүүлнэ. Нэг доллар, зургаан долларын асуудал ярьж байна. Тавантолгойг 5-6 тэрбум ам.доллараар үнэлж байсан. УИХ-аар дэмжээд гаргаад ирвэл төслийнхөө нарийвчилсан үнэлгээг гаргана.
Монголын төрийн өмчит нэг ч гэсэн компани ил тод нээлттэй олон улсын хөрөнгийн зах зээлд хөрөнгө босгох асуудал яригдаж байна. Том зургаар эдийн засагт үр өгөөж авчрах талаас нь харж байгаа. Улсын төсөвт 400 саяас 1 тэрбум доллар авчирч, 5000 ажлын байр бий болно.

Дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдсөн аргачлалаар бодоход 30 хувьд IPO гаргахад 1-6 тэрбум долларыг олно.
Уул уурхайн эдийн засаг гэдэг өөр. Газрын доорх баялгийг хэрхэн үнэлэх вэ гэдэг стандартыг барих хэрэгтэй. Дэлхийд Монголын нэрийг өргөх төсөл бол Тавантолгой. Тавантолгой төсөл бол Оюутолгойгоос өөр. Оюутолгой төсөл бол гадаадын хөрөнгө оруулагчид өөрийн хөрөнгөөр орд газрыг олсон. Тавантолгой бол Монголын төрийн өмч. Төрийн өмчит улсын үйлдвэрийг олон улсын хөрөнгийн биржид гаргах талаас нь анхаарах ёстой.

Бид нүүрсний хулгайнаасаа салах хэрэгтэй. Нөөцөө шинэчлэн тогтоох асуудал яригдаж байгаа. Аль болох ашигтай, аль болох эрсдэлгүй ашиглах ёстой гэдэг дээр УИХ-ын гишүүдийн санал дүгнэлтийг сонсох гээд оруулж ирж байгаа.

Иргэд 1072 хувьцааны үнэ цэнийг хүртэх зайлшгүй шаардлагатай. Тавантолгойн IPO гаргахад Хонконг болон Нью-Иоркийн хөрөнгийн бирж, Шанхайн хөрөнгийн бирж дээр гаргах боломжтой судалгаа хийсэн. Олон улсын хөрөнгийн зах зээлээс хөрөнгө босгох “тоглоомын дүрмээ” бас шууд хэлчихэж болохгүй. Ямар хэмжээний хөрөнгө босгох тооцоо судалгаа гаргасан. Өмнө нь хийсэн бүх тооцоо судалгааг шинэчилсэн гэлээ.

Ингээд тогтоолын төслийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх эсэх асуудлаар санал хураалгахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 74 хувь нь дэмжиж, “Тавантолгойн нүүрсний ордын үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Эдийн засгийн байнгын хороонд шилжүүллээ.