Идэрцог тавдугаар ангид сурч байснаа сургуулиас хөөгдчихөв. Ер сургуулиас хөөгдөнө гэдэг тийм амар юм байдаг гэж санаагүйдээ духных нь хөлс нэг сүрхий бурзайгаад багш нарын хурлаар хам хум ороод л бүх хэрэг шувтарчээ. Долдугаар ангид хэрхэн мацаж хүрэх, хүрсэн хойноо хэрхэн дүүргэх ухаанаа ололгүй яс нь хавтайж явсан түүний хувьд бүх хэрэг ийм амархан шийдэгдсэнд яамай юм болсон хэдий ч Болормаа бодогдохоор л ичгүүртэй санагдаад байлаа. Уг хэрэг нээрэн ч амархан шийдэгджээ. Хотоос нэг том дарга, аймгаас хоёр жижгэвтэр даргатай цуг ирж сургуулийг бужигнуулахад Идэрцог гайтчихжээ. Уг нь тэр шалгалтанд ганц Идэрцог өртөөгүй боловч бусад хүүхэд гайтаагүйг бодоход хамгийн хүнд асуулт нь Идэрцогт оногдсон бололтой. Ложвоо багш нь дарга нарт Идэрцогийг хичээж мэрийж танилцуулав. Хувийнх нь хэргийг том ногоон дэвтэртэйгээ давхар барьж байгаад л
– Нэр Идэрцог, нас арван тав. Гуравдугаар ангидаа нэг, тавдугаар ангидаа нэг улирсан. (Идэрцог хумсаа маажин, нусаа татав) Эмнэг сургалтын сургуулийн аварга, үндэсний бөхийн аварга. (Идэрцог танхим руу харан инээмсэглэв) Намар сургуулийн хашаанаас тарвас хулгайлдгийг нь эс тооцвол төлөв томоотой (Идэрцог дахиад л тонгойн хумсаараа оролдон нусаа татав) Азаар дарга нар тэрхүү тарвасны хэргийг төдий л ойшоосонгүй. Гурван даргын голд суугч мантгар цагаан дарга асуултаа асуулаа.
– Гучин хоёр оны эсэргүү бослогын хамгийн гол толгойлогч нь хэн билээ дээ? Түүхийн хичээлээр үзсэн байна. За тэрнийг нэрлэчих. Танхим тэр аяараа даргын тэрхүү үгийг хүлээж байсан юм шиг нам гүм болчихов. Хүүхдүүд шивнэлдээд ч болсон ярьж байсан бол Идэрцогт амар байх байлаа. Гэтэл тэгсэнгүй. Хэрвээ одоо анги дотор хар хорхой гүйж гэмээ нь олон хөлийн чимээ нь тодхоон сонсогдохоор байлаа. Идэрцог ч хөлсөө чийхруулан бодож гарлаа. Бүх хэд хэдэн янзаар бодлоо байдаггүй. Тархи толгойд нь тэрхүү толгойлогч биш харин ч янз бүрийн хивсэн тохом, Шагдар гуайн хамартаа буйл ч хүргэж үзээгүй хэдэн ат бодогдоод байлаа.
“Хэзээ ч юм түүхийн хичээл дээр үзэх нь ч үзэж дээ. За байз ямар хүн байсан юм бол. Бөх байрын хүн байсан юм болов уу. Толгойлогч гэхээр сүрхий л хүн байх нь дээ. Захирал шиг ширүүн хүн байж таарах нь. Эсэргүү гэхийг бодоход манай талын хүн биш байж таарах нь. Япон гээч нь юм болов уу.” Идэрцогийг хамрынхаа хөлсийг шудран шудран номхон зогсохыг нь хараад түүхийн багшийн санаа илт зовж байгаа бололой
– Идэрцогоо, яагаав нөгөө ногоон малгайт, ногоон малгайт хэн билээ гэтэл мөнөөх голд суугч мантгар цагаан дарга “Танаас асуугаагүй байна” гэж загнаж байгаа бололтой ганц ширэв татаад таг дуугүй болгов.
“Мөн ч мундаг дарга юм даа. Түүхийн багшийг нам болгочихлоо. Захирлаас том дарга байх нь” гэж бодсоноо “Ногоон малгайтай гэнэ үү, ноосон малгай юм болов уу, даавуу малгай болов уу” гээд үргэлжлүүлэн бодож гарчээ. Хариу орж ирсэнгүйд нусаа шурдхийтэл таттал голын дарга
– Тайван сайн бод бид чамайг ер яаруулахгүй, сандрах юм алга гэхэд бүх балмагдаж хөлс нь урсаж эхлэв. “Содном ах бол түгдрэлгүй л хариулчих байсан даа” гэж бодтол өмд нь татагдаж богинодоод нурууных нь гүн ац ховил ил гарчихсан явдаг нь санагдаж золтой л инээчихсэнгүй. Содном бол сумынх нь ганц бөх аймгийн начин хүн шүү дээ. Дөчийн хоёр бидон олсоор холбоод хориод алд гүн Хоолой худгаас хэнэг ч үгүй ус татан хоёр зуу гаруй тэмээгээ усалчихдаг хүн шүү дээ. Идэрцогийг байтугай сумын аль л сортой залуусыг ердөө л гар аччихдаг хүн. Тэгтэл энэ муухай асуултын түүнээс биш Идэрцогоос асуудаг ажээ. Ийнхүү балмагдан гайхашран зогстол тэртээ холоос нэг хүн шивнэх шиг болов. Идэрцог ч ангийнх нь хэн нэгэн аминд нь орох гэж байгааг ойлгоод сурсан зангаараа
– Аан хэмээн дарга нар руу цээж түхийлгэн зүтгэнгээ арагшаа хичээнгүйлэн чагнавал Хайдав л бололтой нэг хүүхэд
– Сүхбаатар. . .Сүхбаатар гэх нь осолдохгүй тод дуулдав. Идэрцогийн нуруун дээр шатаж байсан галыг хэн нэгэн хүн үлээгээд унтраачих шиг болон жавхлантайгаар инээмсэглэн дарга руу ойртоод
– Сүхбаатар хэмээн ам бардам хэллээ. Дарга нар ч ашгүй дээ таачихлаа гэж таашааж байгаа бололтой
– Хэн гэний? гэлцэн сэрийгээд өндийгөөд ирэв.
– Сүхбаатар, ногоон даавуун магайтай Сухбаатар
Захирал хачирхан шогширч, багш нар доошоо тонгойн хуруу гараараа оролдоцгоон таг боллоо. Мантгар цагаан дарга хойшоогоо гэдийн зангиагаа засаад
– Юу ч гэхэв дээ, захирлаа, багш нараа, санаатай санаатай гэхэд үүнээс яаж хэтрүүлэх вэ, тийм биз. Боллоо, бид хөрөнгөө өөр юманд зарцуулъя. Та нар эндээ өөрсдөө учраа ол. Бас ногоон даавуун малгайтай шүү. Даавуу байхдаа яахав дээ.
Идэрцогт ичгүүртэй санагдаад явчихав. “Хээ ноосон малгайтай гээд хэлчихгүй ёстой буруутлаа” хэмээн бодлоо. Ингээд л бүх юм гүйцсэн хэрэг.
Идэрцогийг худалдаа бэлтгэлийн ангийн тэргээр бригад руугаа явахаар дэлгүүрийн гадаа байж байтал Хайдав ирж уулзжээ.
– Найзыгаа уучлаарай ийм юм болчихно гэж санасангүй. Зүгээр л тоглож байсан чинь…
– За юунд маягладаг юм. Даалгавар маалгавар гэж толгойгоо маажиж суухгүй санаа амар боллоо. Би удахгүй хар тайлгаа сургаж унаад ирнээ. Чи тэгэхээр миний шинэ хивсэн тохомыг үзээрэй.Ёстой гангарч өгнө дөө. Чи ороох уу? гэснээ суун тусаж түрийнээсээ дугуй хайрцагтай тамхи гаргаж ирэв.
Идэрцог нээрэн ч гангарсан билээ. Сар гаруйн дараа үнэгэн лоовууз сөхчихсөн, ган ханхалсан сэгсүүргэн дээл өмсөж, дүнгэнэсэн хар тайлаг унаж, мөн тийм улаан ат хөтөлчихсөн тавьж ирэв. Хар цагаан хоёр өнгийн түүдэг өнхчүүлж томсон тавхайвчтай, шинэ улаан хивсэн тохомтой, урд бөхөнд нь эр суран бугуйл гогцоорсон хар тайлаг чухам эр хүний унаа байлаа. Идэрцог байрны өмнө ирүүтээ хар тайлагнаасаа үсрэн буугаад тавхайвчнаас нь шүүрэн ганцхан эргэлдүүлээд хэвтүүлэв. Хар тайлаг ч аяганаасаа нүдээ нисгэн алдан шуухираад хэвтэн тусуут дүнгэнэн босох тэрхэн чөлөөнд Идэрцог богцоо мулт татан авав. Байрны хүүхдүүд Идэрцогийг танин гарч ирцгээсэн авчарслан шиг сүртэй хоёр атнаас нь эмээн ойртож чадахгүй дугуйран зогслоо. Идэрцог яралзтал инээмсэглэн Хайдавыг дуудаж
– За хүүхдүүдээ наана чинь ааруул ээзгий чанасан мах бий. Бор ходоодоо божийтол цохицгоо. Богцыг минь харин эргүүлж өгнө шүү. Ном их л сурцгааж байгаа биз дээ? Өнөө орой бүжигтэй гэл үү. Ах нь унаагаа янзалчихаад бүжгэнд орноо хэмээн бүр нэг аавын цээж оргилоо. Дуу нь ч бүдүүрч танигдахгүй шахам болжээ. Тэгээд л явчихсанаа шөнө, гэрэл унтрахаас арай өмнөхөн хөвгүүдийн тасагт ороод ирэв.
– Хайдав аа, миний дүү нэгнийхээ өвөрт унтчих. Ах нь орон дээр чинь хажуулая. Өглөө эрт явна гээд томоор эвшээлгэж
– Ёо ёо, Сэржийн Жаргалтай баахан танц эргэчихсэн чинь бүүр хөлс гоожиж, хөл янгинаж орхив байна. Нялуун гэдэг нь нуль үнэртэй ус. Маргааш өнөө хоёр тайлаг сэрлэгнээд ойртуулахгүй болчихов байна. Энэ хүүхнүүд ер нь яахаараа ингэж үнэртэй усанд дэвтэж явдаг лүднүүд вэ хэмээсэнд долдугаар ангийн хөвгүүд “Пөөх, мөн ланжгараа” хэмээн шүтэж биширсэн харцаар ширтэцгээн орон дээрээ өндийлдөөд иржээ. Арга ч үгүй биз. Сэржийн Жаргал гэдэг сумын эвлэлийн үүрийн дарга сумандаа толгой цохих шаавай бүсгүй шүү дээ. Гэтэл Идэрцог түүнтэй уйдатлаа бүжиглэсэн байдаг. Хүний азаа гэж мөн сайхан даа. Идэрцог булчин гүвийсэн цээжээ гарган нүцэглээд гараар сэвэн тамшаалснаа дугуй хайрцагтаа тогшлон тамхи ороож жаргав. Хэн нэг нь тэссэнгүй
– Идэрцог ахаа тамхинаас чинь ганц орооё гэвэл
– Та нар номын улс дөнгөх юмуу даа. Багш нар чинь загнаад унахгүй биз. Өнөө орос хэлний Гэрэлмаа байгаа юу?Бас ч давгүй хүүхэн шүү гэлээ.
– Та Жаргал даргатай суух гэж байгаа юм уу?
– Бодож байж болноо. Бүдээ эмч гэж надад сайн болчихсон нэг амьтан байдаг. Миний энэ муу цээжийг чинь байн байн чагнаж үзнэ гээд амар заяа үзүүлэхгүй зовоочихно шүү дээ. Тэвхийгээд эгдүүг нь хүргээд байдаг биз. Бас намайг хайрлаад л тамхи битгий татаа уушиг чинь муудчихна гээд л үглэчихнэ шүү дээ. Айдаа … хэмээн санаа алдсанаа
– Харин та нар хүнд хэлэв ээ, энэ тухайгаа хэн нэгнээс сонсчихвол эвгүй шүү гэж захилаа. Нэг л мэдсэн хөвгүүдийн нойр бүтэн сэргээд
– Жаргал дарга илүү
– Үгүй, Бүдээ эмч хамаагүй хөөрхөн гээд нүдээ гялалзуулан маргалдаж гарлаа. Идэрцог их л жаргалтай хүний харцаар тэднийг ажиглан тамхиа татаж хэвтсэнээ
– Чишш! гэлээ. Хүүхдүүд чимээгүй болов.
– Хамаагүй шуугилдвал байрны чинь багш ороод ирнэ шүү. Миний хөтөлж яваа улаан тайлагийг хараа биз дээ? Тэрнийг чинь Жаргал Бүдээ хоёрын хэн азтай нь унана даа.
– Аа яа яа
– Туйлаад хаячилгүй дээ.
– Жаргал дарга бол яаж ч туйлсан унахгүй л дээ.
– Манай ангийн Бурмаа, Жаргал даргын дайны хүүхэн болох болов уу.
– Бушуухан энэ муу долоог нь төгссөн болж хөдөө гарахсан.
– Цагаан хуудас авчихвал яанаа.
– Сүрдүүлж байгаа юм. Цаг нь тулахаар цагаан хуудсаа заяа нь өгөхгүй.
– Идэрцог ах аа, тамхинаас чинь дахиад нэг орооё.
– Хөөе маанаг минь хошуугаа түллээ цаана нь зөндөө байхад чинь үхсэндээ сувдаглаад байгаа юм бэ?
– Алив, би асаагаадахъя. Чи зүгээр юу ч үгүй шүлсдээд хаячих юм.
– Бацаанууд одоо унт унт. Ах нарынхаа яриагих чагнавал чих чинь дэлбийчихнэ. Унтахгүй сэрийлдээд байвал чинь хагархай Ёндонг дуудаад аръяан дүг хийгүүлчихнэ шүү.
– За за унтах л гэж байхад чинь. “Бацаанууд” хагархай Ёндонгийн сургаар хулхи нь бууцгаан хөнжил рүүгээ шургацгаасан боловч хий л эвшээцгээн нүд нь очттон гялалзаж, Идэрцогийг бишрэн ширтэцгээнэ. Тэгээд хэсэг зуур нам гүм болтол Идэрцог аяархан атлаа бүр нэг сэтгэлийнхээ гүнээс ярьж эхэллээ.
– Хоёр хүүхэнтэй байна гэдэг чинь ёстой там байдаг юм байна. Нэгд нь нүүр өгөөтөхөөр нөгөөдөх нь учиргүй гомдчих юм. Би ч хувьдаа Жаргалыг л илүү гэж боддог л доо. Тэр чинь тэгж байгаад их нохой зальтай лүд байгаа юм. Надад сайн гэдгээ авсаар мэдэгдэхгүй хүн. Ухаандаа өнөөдөр бүжгэн дээр тэмдэггүй ирлээ гэж шал худлаагаасаа загнаад байгаа юм. Намайг хөлөөвийн үүдэнд Бүдээтэй мэнд зөрүүлээдхийг харчихсан байхгүй юу. Тэгээд сайхан мэдээрэй чи гэж байгаа царай нь тэр. Лүд чамайг. Улаан тайлгаа буруу зөвгүй болгож номхруулж байгаад Жаргалыгаа мордуулна даа. Харин та нарт гэхэд хөдөөгүүр гайгүй хүүхнүүд ер алга. Гайгүйчүүл нь төв дээр бөөгнөчихөж. Би ч цэрэгт яваад жолооч болноо. Эсвэл Батаа дарга шиг нэгдлийн орлогч болчихоод ирнэ. Тэгээд л дарга нарын байранд шинэ гэрээ барина даа.
– Та Жаргал даргад захиа өгөх үү? Хэнээр өгүүлсэн бэ?
– Хн. Захиа өгнө гэдэг чинь та нар шиг шалдан банди нарын ажил. Би бол нүдээ ирмэхэд л гүйцээ. Тэгэхээр надад талтай нь хариу ирмэцгээнэ.
– Жаргал дарга, Бүдээ эмч хоёр ирмэсэн гэж үү?
– Ирмэхээр барах уу даа хэлээд байхад чинь. Тэгэхдээ та нар томчуудын ядлыг ойлгох яагаа ч үгүй байна даа. Мартсанаас Болормаа намайг дурсдаг юм болов уу
– Тэрүүгээр яах юм. Маягтай амьтан байгаа юм. Саяхан альгебр дээр сайн авчихлаа гээд л уйлаад байсан. Би тэгж авсан бол хагартлаа баярлах байсан даа. Гэхдээ хохоь нь. Бүлгэмийн зөвлөлийн дарга энэ тэр гээд бүр хамраа сөхчихсөн байсан юм.
– Тэр чинь Банзрагч багшийн Сүхээтэй захиагаар харилцдаг. Захианыхаа төгсгөлд ЯТОЛ гээд биччихэд гэсэн ха ха ха
– Ятол гэдэг нь юу гэсэн үг юм?
– Хэн мэдэх вэ? Суувал сууя гэсэн орос морос үг юм байгаа биз
– Би та нарт нэг нууц юм ярих уу?
– За тэг тэг
– Харин хэнд ч хэлж болохгүй шүү
– Яалаа гэж дээ бид нарт итгэхгүй байхдаа яахав дээ
– Би нэг удаа Гэрэлмаа руу ирэмсэн юм
– Аль?
– Яагаав орос хэлний
– Пээ, тэгсэн чинь?
– Ойлгохгүй байна лээ. Нүд нь байдгаараа бүлтийгээд л . . . Идэрцог? “Идье суудаа” гээд байхгүй юу. Надад идэх юм байгаагүй юм чинь. Багшаа байхгүй гэсэн чинь уурлаад модоороо толгой дундуур татаад хаяж байгаа юм даа. Мэдсэн бол тэрнийг нь хэлдэг байж.
– Ятолыг уу?
– Тийм
– Ха ха ха ганц алуулахгүй юу
– Яагаад?
– Тэр чинь нөхөртэй гэхчүүлээ
– Пөөх, нээрээ юу? Тэгвэл ч ёстой балрах байж шүү. Нөхөр нь гэж аягүй бол бас нэг оросоор гулигсан нүдний шилтэй цонхигор юм байгаа даа
– Тийм биз
Тийнхүү тэд нар шөнө дөл болтол ярьж, ярьж төгсгөлд нь нэг сайн тамхилцгааж аваад унтацгаав. Идэрцогийн тамхи ч дуусжээ.
Жаргал улаан тайлагийг нь уначихаж. Тэгээд л инээмсэглэн гуядаж байна. Гуядаад л байх юм. Улаан тайлаг хэнэг ч үгүй хэвж хэвтэнэ. Тэгтэл ч Жмаргал уурлаж эхэллээ. Идэрцогийг загнаж байгаа бололтой. Идэрцог ч ихэд ичиж, очоод бурантагнаас нь уурлан угзчитал улаан тайлаг хөгшин ат шиг бархираад л өндөлзөөд байхаас боссонгүй. Жаргал ч улам хилэгнэн уурлаж нүд нь гялалазан Идэрцогийн энгэр рүү долоовор хуруугаар чичин ангалзав. Тэмдэггүй явааг нь харчихсан бололтой. Тэгснээ улаан ьайлагийг нь орхичихоод сумын захиргаа руу эргэж ч харалгүй гүйгээд явчихав. Идэрцог хойноос нь уйлагнан гүйтэл Бүдээ эмч эмнэлэгийнхээ цонхоор ирмэж байгаа харагдав. Идэрцог ч Жаргалыг хөөхөө больчихоод эмнэлэг рүү орлоо. Бүдээ эмч цээжээ гарга гэж байгаа бололтой дохихоор нь цамцаа тайлтал цээжээр нь сэрүү татаад явчихав.
– Мнг
– Бос чи
Идэрцог сэрж нүдээ нухлан өндийтөл байрны багш байдгаараа хилэгнэчихсэн зогсож байх нь тэр. Хөнжлийг нь хуу татаад зэрэгцээ ор луу чулуудчихжээ.
– Бос чи. Золбинтдог газраа золбинтохгүй. Хэн чамайг ийшээ орж ирж хүүхэд уруу тат гээв. Энэ сургуулийн ариун нэр төрийг хөөдсөн чинь багадаад байна уу? Заваан цус чинь хамаг хүүхдийн ор дэр бөөстүүлээд хаячихлаа. Байранд хэнэггүй орж ирж хэвтчихээд ийш тийш нь бөөс цацлаад бас болоогүй тамхи татаж заваарна гэнээ чи гэснээ ардуур нь эгнэн жагссан хүүхдүүд рүү эргэж
– Та нарын хэн чинь энэнтэй нийлж тамхи татсан бэ? хэмээн байцааж гарлаа. Нусаа шор шор татлан зогсоо хүүхдүүдийг хараад Идэрцог их л ичгүүртэй санагдсанд өөртөө бүх хэргтийг хүлээх нь хавьгүй хялбар санагдаад
– Гаадан багшаа, би л татсан юм. Миний буруу эдний хэн ч татаагүй гэв. Гаадан багш хөмсөг нуируулан шазуур зуун харснаа
– Чи бид хоёрын багш шавь болоод гийгүүлдэг ч гайгүй хэвтнээ. Наад шүлстэй хогоо түү чи хэмээн зандрав. Идэрцог тонголзон байж тамхины ишнүүдийг түүгээд пийшин рүү хийтэл
– Цаад хогоо аваад араас дагаад яв гэжээ. Идэрцог тохом богц хоёроо элгэндээ хумьж тэврээд дагалаа. Тэр хоёр захирaлын өрөөнд орж байрны багш болсон явдлыг сүр чимэг оруулан хэлж мэдэгдчихээд гараад явав. Захирал ч одоо баллаж тавина даа гэж бодохоос Идэрцогийн хамаг бие хөлөрч газар доогуур л орчихмоор санагдаж зогслоо. Нөгөө сайхан улаан үнэгэн лоовууз тааран алчуур шиг л гарт нь үнгэгдлээ. Тэгтэл захирал санаанд оромгүй тайван зөөлөн дуугаар
– За Идэрцог хаагуур манаргаж яваад ирэв дээ гэлээ
– Хөдөөгүүр л…
– Мөн мөн. Сургулиа, дотуур байраа санаад байна уу?
– Үгүй ээ … Тиймээ … Үгүй ээ зүгээр л хүүхдүүдтэй уулзах гээд л …
– Эмнэг их сургаж байна уу? Энэ сайхан дээлийг чинь хэн оёж өгөөв? Унаа хөтөлгөө хоёр ат чинь хэний тэмээ вэ? Арай хээрээс бугуйлдчихаагүй биз дээ?
– Энэ дээлийг Цэрмаа эгч оёж өгсөн юм. Тэр хоёр чинь Шагдар гуайн тэмээ, намайг зүгшрүүлээд өгөөрэй гэсэн юм.
– За тийм байж. Дотуур байранд гадны хүн хонож болохгүйг мэднэ биз?
– Мэднэ. Зүгээр л …
– Тэгвэл торгуулна даа. Аль эсвэл дөрөвдүгээр ангид гурван сар сууна уу? Аль нь дээр вэ?
– Торгуулая.
– Мөнгөтэй юм биз дээ?
– Би хүнээс зээлээд өгч чадна.
– За даа чамайг хэнээс хэзээ мөнгө олоод ирнэ гээд хүлээж суухав. Тэрний оронд тохмоор чинь л торгохоос доо. Овоо ч шинэвтэр юм.
– Захирлаа би дөрөвдүгээр ангид сууя.
– Тохмоо өгмөөргүй байна уу?
– Тийм
– Мөөн, чиний дураар болдог юм уу?
– Захирлаа энэ чинь хүний тохом. Шагдар гуайн …
– Юу, чинийх биш юмсан уу?
– Бараг мөн л дөө. Гэхдээ одоо тэдний хэдэн тайлгийг унаашруулаадахвал бүр өгнө гэсэн юм.
– За тэгвэл ч яахав. Хөлөө явж хөлсөө идэж байгаа хэрэг болох нээ, тохмыг чинь үлдээхээс дээ. Гэхдээ чи нэг асуултанд хариулна даа. Хариулж чадвал явуулна, чадахгүй бол ч одоо яая гэхэв дахиад сурна даа. Тэднийг ийн ярилцаж суутал хаалга чимээгүй нээгдэж орос хэлний Гэрэлмаа багш ороод ирэв. Идэрцогт өнөө гайтай ЯТОЛ гэдэг үг бодогдоод тэссэнгүй шал ширтэн гөлөлзтөл хөлс нь дахиад л сад тавьчихав.
– Хүүеэ, Идэрцог. Здраствуйте. мартаагүй биз дээ
– Мартаагүй
– Сонин сайхан юутайв дээ гэдгээ бас мартаагүй биз. За хэлээч . . .
– Что нового (болиосой доо юугаа шалгаадаг бол)
– Хорошо. Баярлалаа. Чи нээрээ мартаагүй байна. Ашгүй тэгтэл захирал Гэрэлмаа багшийг дуудсанаа нэг зүйл чухалчлан шивнэв.
– За за хэлээтхэе. Тэрийгээ аваад ир гэх үү?
– Тэгэлгүй яахав. Яаралтай гэж хэлээрэй
Идэрцог сургуулиас их л баяртай гарав. Богц нь бүр түнтийчихсэн явав. Өмд, цамц, ажлын хар гутал, сатиных нь содон үнэр ханхалсан хөвөнтэй тэрлэг чихчихсэн хойно арга ч үгүй биз. Сургуулийн хашааны үүдэнд очмогц захирал тохмыг нь өгч
– За Идэрцог минь сургуулиараа ирж байгаарай. Байраараа ч гэсэн орж гарч яваарай. Харин би нөгөө асуултаа мартах шахаж байгаа юм байна шүү гэсэнд тархи толгой нь цасан шуурга шиг л маналзан ямар нэгийг эрэн зогсоо чөлөөгүй ажиллаж гарчээ.
“Ногоон малгайтай дарга чинь хэнсэн билээ, за байз хэн билээ? Шагдар гуайгаас асуугаатахгүй одоо яадаг билээ” хэмээн сандчиж гарчээ.
– Ямар ч эмнэг тэмээг Содном начин шиг урд хоёр хөлийг нь холбож тэврээд толгойгоороо омруу руу нь ольж унагаж сурав уу? Ер нь их хүч орно юм уу? Захирал ингэж асуусанд гайхан харжээ. “Үгүй ер иймхэн юм асуух даа яах вэ дээ” гэж бодсондоо золтой л хэлчихсэнгүй.
– Чадалгүй дээ. Хүч ордоггүй юмаа, харин эв л хэрэгтэй хэмээн бардам хариулаад анх удаа захирлын нүүр өөд харан инээмсэглэв.
– За тэгвэл сайн яваарай. Баяртай. Ирж байна биз?
– Ирж байнаа

Идэрцог хар тайлагаа унаж, улаан атаа хөтлөн зогдор хөдөлгөсөөр сумын төвийн хойд толгой дээр гарч эргэн харав. Сумын төв гэж хөглөрсөн бараан юм Шар хулсны хумсны толио шиг жоохоон хонхорт багтаж ядан чихдэлцсэн харагдана. Үгүй ер ийм жаахан газар мөн ч олон хүн суух юм даа. Чихэлдэлгүй шиг болоод байдаг юм байх даа гэж бодсоноо “За тэр ч яахав, харин санасныг бодвол Захирал, орос хэлний Гэрэлмаа ч тэр ер нь багш нар чинь сайн хүмүүс байна шүү дээ. Харин тэр ногоон малгайтай дарга чинь хэн юм бол? Шагдар гуайгаас марталгүй асуух юм шүү. Аягүй бол Гаадан шиг л тээхийсэн амьтан байхаа даа. Содном гуай шиг начин байсан болоосой. Тавын даваанд Гааданг начин болчих санаатай хээхийж байхад нь амлаж аваад пидхийтэл тонгорчихоод хэнэг ч үгүй дэвээд явчихсан хэмээн ганцаар ярьснаа

– За тэр ч яахав. Дахиад л байранд хонохоо болих минь гэнгүүт “Чүү” хэмээн эрмэгхэн дуугараад тэртээд цэнхэртэх Дэлгэрхангай уулыг чиглэн ширүүхэн тэшүүллээ.

Д.Түвшин

Эх сурвалж: 24tsag.mn